Паёми Президент

раҳнамои рушди энергетика

Рустам РАҲМАТЗОДА

Раиси ШСХК «Барқи Тоҷик»

Паёмҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки таҳлили солонаи зинаҳои рушди Тоҷикистони соҳибистиқлол ва маҷмуаи дастуру тавсияҳои муҳим баҳри таъмини зиндагии шоиста барои мардуми кишвар мебошад, барои кормандони соҳаи энергетика низ як барномаи муҳими танзими фаъолият мебошанд.

Ба ҳама маълум, ки рушди соҳаи энергетика проблемаи глобалист. Дар як худи минтақаи Осиёи Марказӣ, ки алҳол соле то 130 миллиард кВт. соат нерӯи барқ истеҳсол мешавад, аз рӯи маълумоти Бонки ҷаҳонӣ, дар ин минтақа баъд аз даҳ сол ба 180 миллиард кВт. соат ва баъд аз 15 сол ба 206 миллиард кВт. соат барқ эҳтиёҷ пайдо мегардад. Дар роҳи ҳалли ин масъала Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки захираи солонаи гидроэнергетикии он 527 миллиард киловатт. соатро ташкил медиҳад, метавонад нақши калонеро молик гардад. Аз ин захираи муътамад агар даҳ фоизаш ҳам мавриди истифода қарор бигирад, кишвари мо метавонад, ҳам аҳолӣ ва ҳам хоҷагии халқи худро пурра бо нерӯи барқ таъмин намояд ва ҳам соле то 20 миллиард киловатт. соат нерӯи барқро ба кишварҳои ҳамсоя интиқол диҳад.

Вобаста ба ин ва дигар паҳлуҳои афзалиятноки соҳа, дар Паёми имсола бобати рушди соҳаи гидроэнергетика, ки маҳз он барои ба яке аз ҳадафҳои муҳими стратегии кишвар - таъмини истиқлолияти энергетикӣ расидан мусоидат менамояд, диққати калон дода шудааст. Дар Паём, аз ҷумла, қайд мешавад: «Бо дарназардошти он, ки энергетика яке аз соҳаҳои афзалиятноку муҳими иқтисоди кишвар ба шумор меравад, солҳои охир барои инкишофи он як қатор тадбирҳои муассир, аз ҷумла азнавсозиву барқароркунии иқтидорҳои истеҳсолӣ ва шабакаҳои интиқоли нерӯи барқ амалӣ карда шуданд.»

Амалан, бо дастуру ҳидоятҳои Президенти Тоҷикистон, Ҷаноби Олӣ Эмомалӣ Раҳмон, имконият фароҳам омад, ки дар кишвари мо дар соҳаи энергетика иншооти зиёди муҳим ва хеле зарурӣ сохта, ба истифодабарӣ дода шаванд. Пурра ба истифода додани Нерӯгоҳи барқи обии «Сангтӯда - 1» ва «Сангтӯда - 2» хатҳои интиқоли барқи баландшиддати «Ҷануб-Шимол», «Лолазор-Хатлон», «Хуҷанд-Айнӣ», «Сангтӯда - Лолазор», «Сангтӯда – НБО-и Сарбанд», таҷдид ва иваз намудани зеристгоҳҳо ба зеристгоҳҳои пурқудрат, бунёди зиёда аз 300 нерӯгоҳҳои хурди барқи обӣ, таҷдид ва барқарорсозии нерӯгоҳҳо ва шабакаҳои барқӣ, ки дар панҷ-даҳ соли охир амалӣ гардиданд, ҳам соҳаро по ба ҷо нигоҳ дошт ва ҳам иқтидору эътимоднокии таъминоти энергияи барқиро дар ҷумҳурӣ хеле беҳтар намуданд.

Тули танҳо соли гузашта ба истифода додани навбати агрегати дуюми навбати якуми Маркази барқу гармидиҳии Душанбе-2, бунёди хати интиқоли барқи «ЗИ Душанбе-500- Маркази барқу гармидиҳии Душанбе-2»; навсозии Нерӯгоҳи барқи обии Норак, дар мисоли таҷдиди ОРУ -500, таъмири чархҳои агрегатҳо ва дарбанди курашакл; оғози бунёди ХИБ – Қайроққум-Ашт аз дастовардҳое буданд, ки энергетикҳои тоҷик ба онҳо ноил гардиданд. Умуман, дар даврони истиқлолият даҳҳо нерӯгоҳҳои хурду бузург ва Маркази барқу гармидиҳӣ бо иқтидори 1020 мегаватт сохта, ба истифода дода шудаанд, ки ин ба 24 фоизи иқтидорҳои аз замони шӯравӣ то имрӯз истифодашаванда баробар аст.

Бо вуҷуди ҳамаи ин, мо ҳанӯз ҳам дар давраи тирамоҳу зимистон наметавонем, ки мардуми кишвар ва хоҷагии халқи мамлакатро пурра бо барқ таъмин намоем. Дар ин бора дар Паём қайд мешавад: “Имрӯз ба ҳама маълум аст, ки норасоии нерӯи барқ яке аз монеаҳои асосии рушди иқтисодиву иҷтимоии кишвари мо мебошад ва айни замон дар ҳаёти иҷтимоии мардум мушкилоти зиёд эҷод мекунад. Ҷиҳати ҳалли норасоии шадиди нерӯи барқ ва бо ҳамин роҳ таъмин намудани рушди босуботи иқтисодӣ ва баланд бардоштани сатҳи некӯаҳволии мардум мо корҳои барқарорсозиву сохтмонро дар ин иншооти тақдирсоз тибқи талаботи меъёрҳои байналмилалӣ идома медиҳем”.

Дар кишвари мо талабот ба нерӯи барқ сол то сол зиёд мешавад. Дар ин бора дар Паём қайд мегардад: “Имрӯз Тоҷикистон дар ҳоли рушд қарор дорад ва ин ҳолат масъалаи пайдо шудани истифодабарандагони нави нерӯи барқро ба миён мегузорад, ки таъмини онҳо бо нерӯи барқ вазифаи Ҳукумати мамлакат мебошад.Дар давраи истиқлолият шумораи аҳолии кишвар беш аз 65 фоиз афзоиш ёфта, садҳо ҳазор оилаҳои нав ба вуҷуд омаданд, садҳо ҳазор манзили истиқоматии нав бунёд шуданд. Фақат дар давоми солҳои 2013-2014-ум 2 миллиону 100 ҳазор метри мураббаъ манзил сохта, ба истифода дода шудааст. Илова бар ин, дар ин давра 17320 корхонаву коргоҳҳои нави истеҳсоливу хизматрасонӣ ба кор оғоз карданд, ки ин ҳама истеҳсоли нерӯи барқи иловагиро тақозо дорад”.

Дар ин замина, кормандони соҳаи энергетика ҳама вақт ҷахду талош доранд, ки бо назардошти ин талаботи афзоянда ба пешбурди соҳа ноил гарданд ва ба рушди Тоҷикистони азиз мусоидат намоянд. Президенти кишвар ва Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон низ ин масъаларо дар мадди аввали назар мегиранд. Доир ба ин дар Паёми имсола қайд мешавад: “Ҳоло аз ҷониби Ҳукумати кишвар корҳои лоиҳакашии нерӯгоҳҳои барқи обии “Шӯроб”, “Нуробод - 1”, “Нуробод - 2”, “Айнӣ”, “Фондарё”, “Санобод” ва “Себзор” идома дошта, сохтмони хатҳои интиқоли барқ ва бунёду барқарорсозии зеристгоҳҳои барқии ба нақша гирифташуда ба итмом расонида мешавад”.

Бобати ноил гаштан ба таъминоти хубтару беҳтари мардум бо нерӯи барқ кормандони соҳа ба таҷдиду тармими иқтидорҳои мавҷуда ва таъмини кори пурсамару эътимоднокии онҳо низ аҳамияти калон медиҳанд. Дар Паём қайд мешавад, ки: “Дар баробари ин, таҷдиду барқарорсозии нерӯгоҳи Норак идома дошта, соли 2015 корҳои таҷдиду барқарорсозии нерӯгоҳҳои Қайроққум ва Сарбанд шуруъ мегарданд.Танҳо барои амалисозии ин се лоиҳа, яъне таҷдиду барқарорсозии нерӯгоҳҳое, ки зиёда аз 40-50 сол боз хизмат мекунанд, якуним миллиард сомонӣ равона карда мешавад.»

Ин суханон масъулияти мо – энергетикҳоро, ки мақсади фаъолиятамон устувор ва пуриқтидортар намудани нерӯгоҳҳои мавҷуда мебошад, албатта хеле афзун месозад. Ва бояд бо мамнуят изҳор намоям, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ин раванд, корҳои зиёдеро ба сомон мерасонад.

Дар сиёсати энергетикии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дастуру супоришҳо бобати ҳамкорӣ бо кишварҳои ҳамсоя, ташкилоту муассисаҳои байналмиллалӣ ва созмону ширкатҳои машҳури энергетикии олам мавқеи калонеро ишғол менамояд. Бо дигар ифода, кӯшишҳои зиёде ба он равона мегардад, ки захираи фаровони аз ҷиҳати экологӣ безарари обӣ-энергетикии Тоҷикистон ба манфиати инсоният мавриди истифода қарор гирад. Ин кӯшишҳо, ки хеле оқилона асоснок карда мешаванд, натиҷа ба бор меорад.

Кормандони соҳаи энергетика ҳама вақт дасгирии Президенти Тоҷикистон, Ҷаноби Олӣ Эмомалӣ Раҳмон ва Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистонро эҳсос менамоянд. Дар Паёми имсола низ ба мо пайки шодӣ дода шудааст, ки «Дар даҳ соли охир ҷиҳати ноил гардидан ба истиқлолияти энергетикии кишвар ва азнавсозии шабакаҳои энергетикӣ аз ҳисоби ҳамаи сарчашмаҳои маблағгузории давлатӣ 13,4 миллиард сомонӣ равона карда шудааст. Дар соли 2014 ба ин мақсад зиёда аз 1,8 миллиард сомонӣ ҷудо карда шуд ва ин нишондиҳанда дар се соли оянда 7 миллиард сомониро ташкил хоҳад кард».

Мо, кормандони соҳаи энергетикаи Тоҷикистон, пурра бовар дорем, ки Паёми имсолаи Президенти Тоҷикистон, Ҷаноби Олӣ Эмомалӣ Раҳмон, ки ҳадафи аслии он пешрафти кишвар ва саодати ҳамдиёрони мост, албатта чун маҷмӯаи дастурҳои рӯҳбахш дар амал татбиқ мегардад ва дар баробари дигар дастовардҳо истиқлолияти энергетикиро воқеӣ мегардонад.

Бо иродаи Паёми Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон тамоми соҳаҳои хоҷагии халқи кишвар, аз ҷумла гидроэнергетика соҳиби дастуру раҳнамои нав гардид ва кормандони соҳаи энергетика мутобиқи он барои таъмини зиндагии шоистаи мардуми кишвар азму талош меварзанд.